ویژه نامه صوتی ماه مبارک رمضان(شماره نهم: کلید خدا)
بخشی از آنچه در این ویژه نامه می شنوید:
روزی امیرمؤمنان علی علیه السلام از مرکب خود پیاده شد و آنرا به فردی سپرد و وارد مسجد شد.
اون شخص هم در کمال خونسردی! در یک فرصت مناسب، لجام اسب رو بیرون آورد و دِ برو که رفتیم!
حضرت امیر سلام الله علیه هم وقتی کارشون تموم شد و خواستند تشریف ببرند، دو درهم آماده کردند که به اون شخص بعنوان تشکر و قدردانی بدن... اما وقتی چشمشون به اسب افتاد، دیدند که... بعععععله
خلاصه، ایشون هم در کمال خونسردی سوار بر مرکب شدند و دو درهم را به غلامشون دادند تا برایشون از بازار لجام تهیه کند.
غلام به بازار رفت و همان لجام را در دست یک نفر دید. گویا سارق آن لجام را به دو درهم به آن شخص فروخته بود.
القصه، غلام لجامو تهیه می کنه و برمی گرده و جریانو برای حضرت تعریف می کنه.
حضرت هم می فرمایند:
بنده بر حرام عجله می کند و خود را از همان مقدار رزق حلال محروم می سازد درحالی که بیش از آنچه که مقدرش بوده است بدست نمی آورد.(۱)
*************************************
لَهُ مَقَالِیدُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ بِکلُِّ شىَْءٍ عَلِیمٌ(۲)
کلیدهاى آسمانها و زمین از آن اوست روزى را براى هر کس بخواهد گسترش مى دهد یا محدود مى سازد او به همه چیز داناست.
*************************************
ویژه نامه با کیفیت بالا(96K) و با حجم 22.4 مگابایت
ویژه نامه با کیفیت پایین(48K) و با حجم 11.2 مگابایت
************************************
رزق در لغت به معناى روزى و سهم انسان از بخشش و عطاى خداوندى است. به این اعتبار همه مزایاى زندگى اعم از مال، جاه، علم و غیره را رزق مىگن.(۳)
در روایات هم رزق به مفهوم وسیعی به کار برده شده و علاوه بر رزقهاى مادى، علم، شهادت و توفیقهاى معنوى نیز رزق نامیده شده است.(۴)
***************************************
«مَقالِیدُ» جمع «مِقلید» به معناى کلید است. کلید وسیله بستن و باز کردن است و کسى که کلید زمین و آسمان را دارد مى تواند رزق را باز کرده یا ببندد.
کلیدهاى هستى گاهى عوامل مادى است که واسطه فیض مى شوند، مثل باران که موجب زنده شدن خاک و زمین مى شود، «فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ»(۵)
گاهى هم اسماى الهى است که نمونه آن را در دعاى سمات مىخوانیم:
«اسئلک باسمک الذى اذا دعیت به على مغالق ابواب السماء للفتح بالرحمة انفتحت ...»
خداوندا! تو را به آن اسمى مى خوانم که اگر بر درهاى بستهٔ آسمانها خوانده شود، با رحمت تو گشوده مى شود.
هر کی هر چی داره از خداست، و هر چه مى خواهد باید از او بخواهد، نه تنها "کلیدها" بلکه "خزائن" آسمانها و زمین نیز از آن او است " وَ لِلَّهِ خَزائِنُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ" (۶).
خداوندمتعال در آیه اى دیگر مى فرماید:
«و ما مِنْ دابَّةٍ الَّا عَلَىاللَّهِ رِزْقُها»(۷)
هیچ جنبنده اى نیست مگر آن که خداوند روزى او را بر عهده گرفته است.
اگر کسى به این وعده الهى باور پیدا کند، هیچ وقت غم روزى نمی خوره و اشتغال به طلب روزى او را از عبادت و بندگى و دیگر وظایف باز نمی داره. امام سجاد علیه السلام مىفرماید:
«وَ اجْعَلْ ما صَرَّحْتَ بِهِ مِنْ عَدَتِکَ فى وَحْیِکَ وَ اتْبَعْتَهُ مِنْ قَسَمِکَ فى کِتابِکَ قاطِعاً لِأهْتمامِنا بِالرِّزْقِ الَّذى تَکَفَّلْتَ بِهِ وَحَسْماً لِلِاْشْتِغالِ بِما ضَمِنْتَ الْکِفایَةَ لَهُ.»(۸)
خدایا وعده صریحى را که در وحیت دادهاى و در کتابت براى تأکید، در پى آن قسم خورده اى، قطع کننده اهتمام ما در امر روزى و معاش که خود متکفّل شده اى قرار ده و بدان وسیله دل مشغولى ما را به آنچه خود ضمانت کرده اى از بین ببر.
*******************************************
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
«هر که به خاطر رزق و روزى خود نسبت به خداوند اظهار خشم و نارضایتى نماید و گله خود را درباره این وضعیت پیش این و آن مطرح سازد و شکیبایى نورزد، هیچ کار نیکى از او به سوى خدا نرود و روز رستاخیز خداوندمتعال را ملاقات کند در حالى که خداوند بر او خشمناک باشد.»(۹)
امام صادق علیه السّلام از پدرانش علیهم السّلام نقل مى نماید که رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم فرمودند: «همانا خداوند افزون بر رزق بندگان، رزقى دارد که آن را به هر کدام از مخلوقاتش که بخواهد، عطا مى فرماید. خداوند در هر سپیده دم دستهایش براى گناهکار شب باز است که اگر توبه کند، او را بیامرزد. و دستانش را در هر غروب باز مى کند تا اگر گناهکار روز توبه نماید، توبه او را بپذیرد.»(۱۰)
********************************************
تضمین روزى به این معنا نیست که کسی بگوید روزى من تضمین شده است و دیگر احتیاج به کار و کوشش ندارم؛ پس گوشه اى بنشینم و منتظر روزى خود باشم! چون رسیدن روزى به انسان مقدّرات خاصى داره که یکى از آنها تلاش خود شخص است. قرآن نیز به این نکته اشاره کرده که انسان باید تلاش کنه و با حرکت در زمین و استفاده از نعمتهاى الهى که در اختیارش قرار داده شده روزیشو به دست بیاره.
«هُوَالَّذى جَعَلَ لَکُمُ الْارْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فى مَناکِبِها وَ کُلُوا مِنْ رِزْقِهِ ...»(۱۱)
او کسى است که زمین را براى شما رام کرد پس بر شانه هاى آن راه بروید و از روزیهاى خداوند بخورید.
روش پیامبران و امامان نیز که از معارف الهى آگاهند و به تضمین روزى به طور یقین معتقدند، به همین منوال بوده و لحظه اى از کار و کوشش باز نمانده اند.
در روایتى آمده است که شخصى امام باقر علیه السلام را در اطراف مدینه در ساعتى که هوا بسیار گرم بود، دید که مشغول کار هستند.
رفت جلو و با یه لحن حق به جانبی به حضرتش گفت: بزرگى از بزرگان قریش در این ساعت و در این حال مشغول جستجوى دنیاست، اگر مرگ شما در این حال فرا برسد چه مى کنید؟
آن حضرت فرمود: اگر مرگ در این حال به سراغم آید در حالى مرده ام که مشغول طاعتى از طاعات خدا بوده ام و به وسیله آن خود و خانواده ام را از درخواست کردن از امثال تو باز داشته ام؛ و تنها ترس من از آن است که مرگم فرا رسد و در آن حال مشغول انجام گناهى از گناهان باشم.
آن شخص (از عمل خود متنبّه شد و) گفت: درست گفتى، خداوند تو را رحمت کند. من مى خواستم شما را نصیحت کنم اما شما مرا نصیحت کردید.(۱۲)
*******************************************************
ایمان و باور قلبى نسبت به وعده الهى تضمین روزى توسط خدا، آثار مثبت فراوانی داره.
مثلاً به انسان امید می ده. و یا انسان رو از حرص و ولع باز می داره چون می دونه روزیش مقدر شده و حرص و زیاده طلبی اونو زیادتر نمی کنه. و اینکه ضمن وظیفه داشتن برای کسب روزی، به اونچه براش توسط خدا مقدر شده راضی و خشنود باشه.
رسول خدا صلوات الله علیه و آله مى فرماید:
«فِانَّ الرِّزْقَ لا یَجُرُّهُ حِرْصُ حَریصٍ وَ لا یَصْرِفُهُ کِراهَةُ کارِهٍ.»(۱۳)
به درستى که روزى را حرص شخص حریص جلب نمى کند و کراهت افراد آن را منع نمى نماید.
********************************************************
بعضی ها انگار عادت کردند که عقلشونو بدن دست چشمشونو، فقط و فقط به ظاهر قضایا حکم کنن! مثلاً همین قضیه رزق و روزی! فکر می کنن حتما اگه کسی رزقش زیاده دلیلش اینه که خدا خیلی دوسش داره و هرکی هم تنگی معیشت داره و رزق کمی خدا بهش داده حتما دلیلش خشم و غضب خداست.
در صورتی که اصلا هم اینطوری نیست! چون خدا بعضی وقتا انسان رو با وسعت روزی آزمایش می کنه و اموال زیادی بهش میده، بعضی وقتا هم با تنگی معیشت و رزق اندک، میزان مقاومت و پایمردی اونو روشن می کنه و از این طریق تربیت و پرورش می ده.
برای اثبات حرفمون هم به قرآن کریم و مصحف شریف متمسک می شیم!
ـ آیه ۵۵ سوره مبارکه توبه
فَلا تُعْجِبْکَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ بِها فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ تَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَ هُمْ کافِرُونَ:"
فزونى اموال و اولاد آنها تو را در شگفتى فرو نبرد، خدا مى خواهد آنان را به این وسیله در زندگى دنیا مجازات کند و در حال کفر بمیرند!
ـ آیات ۵۵ و ۵۶ سوره مبارکه مؤمنون
أَ یَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنِینَ نُسارِعُ لَهُمْ فِی الْخَیْراتِ بَلْ لا یَشْعُرُونَ:"
آیا آنها چنین مى پندارند که اموال و فرزندانى را که به آنان داده ایم براى این است که درهاى خیرات را به رویشان بگشائیم، چنین نیست، آنها نمى فهمند.
ـ آیه ۲۷ سوره مبارکه شوری:
وَ لَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبادِهِ لَبَغَوْا فِی الْأَرْضِ:
"هر گاه خداوند روزى را بر مردم گشاده دارد راه ظلم و طغیان پیش مى گیرند"!
ـ آیات ۶ و ۷ سوره مبارکه علق
کلاَّ إِنَّ الْانسَانَ لَیَطْغَى(6) أَن رَّءَاهُ اسْتَغْنىَ(7)
چنین نیست (که شما مى پندارید) به یقین انسان طغیان مى کند، از اینکه خود را بى نیاز ببیند! (7)
*******************************************************
قرآن کریم و روایات حضرات معصومین سلام الله علیهم اجمعین، کلیدهای توسعه رزق به ما معرفی کردند که به برخی از اونها اشاره می کنیم:
اول اونچه که در قرآن کریم بهش اشاره شده:
الف) شکرنعمت:
«لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ»(۱۴)
اگر شکر کنید، شما را با دادن روزى زیاد مى کند.
ب) استغفار:
«اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ... یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً»(۱۵)
از پروردگارتان استغفار کنید، او براى شما باران مى فرستد.
ج) تقوای الهی:
«وَ مَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لا یَحْتَسِبُ»(۱۶)
هر که نسبت به خدا پروا داشته باشد، او را از بن بست نجات داده و از راهى که محاسبه نمى کند، روزى مى دهد.
د) انفاق:
قُلْ إِنَّ رَبىِّ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ یَقْدِرُ لَهُ وَ مَا أَنفَقْتُم مِّن شىَْءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَ هُوَ خَیرُ الرَّازِقِینَ
بگو: «پروردگارم روزى را براى هر کس بخواهد وسعت مى بخشد، و براى هر کس بخواهد تنگ (و محدود) مى سازد و هر چیزى را (در راه او) انفاق کنید، عوض آن را مى دهد (و جاى آن را پر مى کند) و او بهترین روزى دهندگان است!»(۱۷)
*********************************************
و اما عوامل وسعت روزی در روایات:
ـ خمس:
امام رضا علیه السلام می فرمایند: فان إخراجه مفتاح رزقکم؛ پرداختن خمس کلید روزی شماست.(۱۸)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ دوری از کسالت و تنبلی
امام موسی کاظم علیه السلام در نصیحت به فرزندشون می فرماید:
«ای فرزندم! بر تو باد کوشش و تلاش و بر حذر باش از دل تنگی و کسالت و تنبلی؛ زیرا دل تنگی و کسالت و تنبلی، تو را از بهره بردن از دنیا و آخرت باز می دارد.»(۱۹)
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
«من کسی را که دهان خود را به سوی آسمان باز کرده و می گوید: خدایا مرا روزی بده! در حالی که برای بدست آوردن روزی تلاش نمی کند؛ دشمن می دارم.»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ نیکی به پدر و مادر:
نیکی به پدر و مادر، کلید اسرار آمیز روزی است. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:
«هرکس دوست دارد عمرش و روزیش فراوان باشد به پدر و مادرش صله و احسان کند.» (۲۰)
و
اگر کسی چنین کند «تا پایان عمر فقر به سراغش نمی آید.»(۲۱)
بلکه فراتر از همه این ها در آثار دنیوی، نیکی به پدر و مادر، مرگِ بد را رفع می کند و بر عمر انسان می افزاید.(۲۲)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ صلهٔ رحم:
حضرت زهرا سلام الله علیها در بیانی زیبا می فرمایند:
«خداوند صلهٔ رحم و ایجاد رابطه با خویشاوندان نزدیک را از موجبات فزونی و فراوانی ثروت و دارایی قرار داده است.»(۲۳)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ قرائت قرآن:
امیرمؤمنان امام علی علیه السلام می فرمایند:
«خانه ای که در آن قرآن تلاوت شود، و یاد خدا گردد برکتش زیاد می شود.»(۲۴)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ خوش اخلاقی:
امام على علیه السلام می فرماید: انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیتِ محیط و روزى زیاد، دست مى یابد.(۲۵)
*******************************************************
در روایات علل زیادی برای تنگی رزق و معیشت بیان شده که صرفاً به برخی از اونها اشاره می کنیم:
ـ گناه :
امام رضا سلام الله علیه می فرمایند:
«همانا مؤمن، نیت گناه می کند و از رزقش محروم می شود.»(۲۶)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ اسراف
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ ربا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ تظاهر به فقر
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ درخواست از دیگران
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ بی توجهی به نیازمندان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ عادت به دروغ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ ولخرجی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـ قطع رابطه با خدا
************************************************
به حول و قوهٔ الهی و توفیقات خداوندی، با همه کمبودهای معنوی که داشتیم و داریم، نهمین شماره از این ویژه نامه رو هم به سرانجام رسوندیم.الحمدلله رب العالمین
خداوندا ! مقرّ و معترفیم که آنی و کمتر از آنی اگر لطفت شامل حالمون نمی شد، هرگز نمی تونستیم قدم از قدم برداریم...
فلذا هیچ ادعایی نداریم و خدا رو گواه می گیریم که هر نقطه قوتی است، از جانب خداست و بی شک و یقیناً هر نقطه ضعفی است، متوجه جسم و روح نحیف و ضعیف ماست که عذر تقصیر می آوریم محضر حضرتش و امیدواریم به کرمش از ما بپذیره...ان شاءالله
طبق وعده ای که در ابتدای این مسیر نورانی دادیم، ان شاءالله شماره بعدی ویژه نامه به اذن و عنایت ذات اقدس اله بعد از لیالی قدر و روز ۲۵ ماه مبارک رمضان منتشر خواهد شد. ان شاءالله
از همه دوستان و بزرگوارانی که در این راه، با نظراتشون ما رو همراهی کردند، صمیمانه تشکر و قدردانی می کنیم.
و از همه شما بزرگواران التماس دعا داریم
یاعلی
پی نوشت ها:
* کاری از گروه فرهنگی سبل هدایت
۱. میزان الحکمة،ج۲،ص۱۰۷۶ ـ ریاض الحکایات،ص۱۰۱
۲. سوره مبارکه شوری،آیه۱۲
۳. با استفاده از ترجمه المیزان، ج 3، ص 214
۴. ر. ک: العجم المفهرس لالفاظ بحارالانوار، ج، ص 29- 47
۵. سوره مبارکه بقره، آیه 164
۶. سوره مبارکه منافقون، آیه 7
۷. سوره مبارکه هود، آیه 6
۸. صحیفه سجادیه، دعاى 29
۹. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال(شیخ صدوق)،ص646
۱۰. همان،ص388
۱۱. سوره ملک، آیه 15
۱۲. بحارالانوار، ج 11، ص 82
۱۳. بحارالانوار، ج 77، ص 70
۱۴. سوره مبارکه ابراهیم، آیه ۷
۱۵. سوره مبارکه هود، آیه ۵۲
۱۶. سوره مبارکه طلاق، آیات۲و۳
۱۷. سوره مبارکه سبأ، آیه ۳۹
۱۸. وسائل الشیعة،ج۹،ص۵۳۸
۱۹. من لا یحضره الفقیه،ج۴،ص۴۰۸ ـ تحف العقول،ص۴۰۹
۲۰. بحارالانوار،ج۷۴،ص۸۵
۲۱. روضةالواعظین،ج۲،ص۴۲۹
۲۲. بحارالانوار،ج۷۴،ص۸۱
۲۳. بحارالانوار،ج۷۴،ص۹۴
۲۴. ثواب الاعمال،ص۲۴۲
۲۵. تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 92 ، ح 1607
۲۶. عقاب الاعمال،ص۲۴۱
