سُبُل هدایت

بخشی از آنچه در این ویژه نامه می شنوید:

در عصر پیامبر ص دو دوست در میان مشرکان به نام عقبه و ابى بودند هر زمان عقبه از سفر مى‏ آمد، سفره ای پهن می کرد و غذایى مى‏ داد و اشراف قومش را دعوت مى ‏کرد و خیلی دوست ‏داشت به محضر پیامبر ص برسد؛ و ایشون رو هم دعوت کنه؛ هر چند اسلام رو نپذیرفته بود.

روزى از سفر آمد و طبق معمول ترتیب غذا داد و دوستان را دعوت کرد، این بار دلشو به دریا زد و از پیامبر ص هم دعوت کرد.

وقتی سفره را پهن کردند و غذا حاضر شد پیامبر ص فرمود: من از غذاى تو نمى‏ خورم تا شهادت به وحدانیت خدا و رسالت من بدهى،" عقبه" شهادتین بر زبان جارى کرد.

این خبر به گوش دوستش" ابى" رسید، و اونو حسابی عصبانی کرد.

ـ اى عقبه شنیده ام منحرف شده ای و از آئینت دست کشیده ای؟
ـ انحراف؟ چه می گویی، کدام انحراف؟!!! چه دست شستنی از آئین... تنها ... تنها مردی بر سر سفره ام نشست و شرط کرد که تا شهادتین را نگویم از غذایم نمی خورد؛ منم از این شرم داشتم که او از سر سفره من بلند شود و غذا نخورد... مجبور شدم شهادت بدهم.
ـ ای ابله! این چه غلطی بود که مرتکب شدی ؟! هه مجبور شدم! مرا با این سخنان کاری نیست! اگر می خواهی که دوستی ما همچنان پابرجا بماند باید همین حالا در برابر این مرد بایستی و سخت بدو توهین کنی!
ـ ه ه ه هه ابی چه می گویی؟! ی یعنی
ـ همان که گفتم! حال خود دانی! زود تصمیمت را بگیر!

عقبه این کار را کرد و مرتد شد، و سرانجام در جنگ بدر در صف کفار به قتل رسید و رفیقش" ابى" نیز در روز جنگ احد کشته شد.(1)

در این هنگام این آیات نازل شد:

***************************************

«وَ یَوْمَ یَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ یَدَیْهِ یَقُولُ یا لَیْتَنىِ اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبیلًا یا وَیْلَتى‏ لَیْتَنى‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلًا لَقَدْ أضَلَّنى‏ عَنِ الذِّکْرِ بَعْدَ إِذْ جائَنى‏ وَ کانَ الشَّیْطانُ لِلْانْسانِ خَذُولًا» (2)
و روزى که ستمگر دو دست خود را به دندان مى‏گزد و مى‏گوید: اى کاش به همراه پیامبر، راهى بر مى‏گزیدم. اى واى بر من! کاش فلان شخص را دوست خود نمى‏گرفتم. او مرا پس از آنکه قرآن به سراغم آمد، گمراه ساخت و شیطان، خوار کننده انسان است.

*************************************

ویژه نامه با کیفیت بالا(96K) و با حجم 19.1 مگابایت

ویژه نامه با کیفیت پایین(48K) و با حجم 9.65 مگابایت

*************************************

انسان به اقتضاى فطرت و نیازهاى اجتماعى خود، نیازمند دوست است، ولى اون چیزی که مهمّ است، چگونگى دوستی است. اسلام همان اندازه که به همنشینى با افراد و دوستان خوب توصیه کرده، به همان اندازه نیز همنشینى با دوستان بد و افراد بى ‏بند و بار را منع کرده است.

حضرت سلیمان علی نبینا و آله و علیه السلام می فرماید:

«لا تَحْکُمُوا عَلى‏ رَجُلٍ بِشَىْ‏ءٍ حَتَّى تَنْظُرُوا إِلى‏ مَنْ یُصاحِبُ، فَإِنَّما یُعْرَفُ الرَّجُلُ بِأَشْکالِهِ وَ أقْرانِهِ ...»(3)
به زیان کسى قضاوت نکنید مگر آنکه به دوستانش نظر بیفکنید، چرا که انسان به وسیله دوستان و یاران خود شناخته مى‏ شود.

دلیلشم روشن است؛ انسانها بر اثر همنشینى زیاد با همدیگه، اخلاق، افکار و خصوصیات همدیگر را پیدا می کنن و یکى مى ‏شوند؛ مثل دو تا برادرى که دیدن یکى یادآور دیگریه

*************************************

این آیه نشان مى ‏دهد که اگر مردم به حال خود رها شوند، حقایق الهى را مى‏ پذیرند، ولى افراد شیطان صفت آنها را فریب داده و از حق بازمى ‏دارند.( 4)

به همین دلیله که انقدر در اسلام سر مسئله انتخاب دوست سخت گیری شده. امام جواد سلام الله علیه می فرمایند:

«ایَّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الشَّریرِ وَ انَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ أَثَرُهُ»(5)
از همنشینى با بدان بپرهیز که همچون شمشیر برهنه، ظاهرش زیبا و اثرش زشت است.

و یا

امام علی علیه السلام می فرمایند: از رفاقت و مصاحبت با مردم شریر و فاسدالاخلاق دور باش، زیرا که طبع تو ناخود آگاه بدی و ناپاکی را از طبع منحرف او می دزدد و تو بی خبری.(6)

این حقیقت، هم از نظر علمى و هم از نظر تجربه معمولى و مشاهدات حسى ثابت شده است. وقتى آب با آن همه لطافت در سنگ خارا اثر مى ‏ذاره یا آهن سرد و سخت از همنشینى با آتش، حالت انبساط و انعطاف به خودش مى ‏گیرد و هر شکل و قالبى را مى ‏پذیرد، چه جوری مى ‏شود که روح انسان با آن همه لطافت، تحت تأثیر رفتار و کردار همنشین و دوستاش قرار نگیرد؟

*****************************************

ایستگاه دوست یابی

امام علی علیه السلام می فرماید هر وقت خواستی با کسی دوست بشی چک کن ببین جزء چهار دسته نباشه:

1. نادان : چون او می خواهد به تو سود برساند، ولی از روی نادانی زیان می رساند!
2. بخیل : چون آنچه را که سخت به آن نیاز داری از تو دریغ می کنه
3. بدکار : چون پاش بیفته مفت و مسلم می فروشدت.
4. دروغگو : چون مثل سراب است و فریبت می ده؛ دور رو برات نزدیک، و نزدیک را دور جلوه می ده. (7)

**************************************

و حالا روایاتی در زمینه دوست و دوست یابی از حضرات معصومین علیهم السلام:

از پیامبر (صلوات اللَّه علیه) پرسیدند: بهترین دوست کیست؟ فرمود: کسى که دیدارش شما را به یاد خدا بیندازد، و گفتارش به علم شما اضافه کنه و کردارش یاد قیامت را در شما زنده کند.(8)

با بدان مَنِشین که صحبت بد // گرچه پاکى تو را پلید کند
آفتاب بدین بزرگى را // پاره‏اى ابر ناپدید کند

____________

** حضرت علی علیه السلام:الصّاحبُ کالرُّقعه فی الثَّوب ،فَاتخِذهُ مُشاکِلا(9)
انتخاب دوست، همچون وَصله زدن بر جامه است، پس آن را هم رنگ و متناسب برگزین.

___________________

** علی علیه السلام در نامه خود به حارث همدانی توصیه کرده است: از رفاقت با کسانی که افکارشان خطا و اعمالشان ناپسند است بر حذر باش. چه آدمی به رویه و روش رفیقش خو می گیرد و به افکار و اعمال وی معتاد می شود.(10)

__________________

امام علی علیه السلام می فرمایند: همنشینی با بدان، بدی می آورد همچون باد که هرگاه بر بوی عفن بگذرد ، بوی بد با خود می آورد.(11)

_________________

امام علی علیه السلام در کلامی بسیار تأمل برانگیز می فرمایند: همنشینی با اشرار و بدکاران موجب بدبینی نسبت به نیکان و درستکاران می شود.(12)

*******************************************

نکته دیگری هم که می خوایم تقدیمتون کنیم مربوط به تعبیر آخری است که شنیدیم : و کان الشیطان للانسان خذولا

کلمه" خذلان"- به ضم خاء- به این معنا است که: کسى که امید یارى ‏اش را داشتیم، ما را یارى نکند، و خذلان شیطان این است که در دنیا به انسان وعده مى ‏دهد که اگر به اسباب ظاهرى تمسک کنى و پروردگارت را فراموش نمایى تو را از هر مکروهى نجات مى‏ دهم، و در نجاتت یاریت مى ‏کنم، ولى همین که اسباب از کار افتاد، و قهر الهى همه را از اثر انداخت،- که در روز مرگ جزئى و در روز قیامت کلى است- آن روز دست از یارى انسان برمی داره و انسان را تسلیم سرنوشت شوم خودش مى‏ کند:

" کَمَثَلِ الشَّیْطانِ إِذْ قالَ لِلْإِنْسانِ اکْفُرْ، فَلَمَّا کَفَرَ قالَ إِنِّی بَرِی‏ءٌ مِنْکَ"(13)

در گفتگویی هم که روز قیامت شیطان و جهنمیان انجام می دن، اومده:" ما أَنَا بِمُصْرِخِکُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِیَّ، إِنِّی کَفَرْتُ بِما أَشْرَکْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ"(14)(15)

و نکته مهم آخر اینکه
به گفته ‏ى روایات، رهبر الهى، مصداق ذکر است و گمراه کردن از ذکر «لَقَدْ أَضَلَّنِی عَنِ الذِّکْرِ» یعنى گمراه شدن از رهبر حقّ.(16)

***********************************

حسن ختام این برنامه هم قطعه شعری است از دیوان حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه که تقدیمتون می کنیم:

باد صبا! گذر کنی اَر در سرای دوست
بر گو که دوست سر ننهد جز به پای دوست
من سر نمی‌نهم مگر اندر قدوم یار
من جان نمی‌دهم مگر اندر هوای دوست
کردی دل مرا ز فراق رُخت کباب
انصاف خود بده که بود این سزای دوست
مجنون اسیر عشق شد، اما چو من نشد
ای کاش کس چو من نشود مبتلای دوست(17)

****************************

خداوند منان را شاکریم که دیگربار توفیق رفیق راهمان شد و توانستیم با این برنامه در محضر قرآن باشیم.

دعا می کنیم در حق همه شیعیان و محبان و رفیقان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم افضل الصلوة المصلین که به حق این ماه و این قرآن عظیم الشأن، همگی شامل ادعیه زاکیه و عنایات خاصه حضرت ولی عصر علیه السلام قرار بگیرند. ان شاءالله
و از درگاه احدیت الساعة تعجیل در فرج آن امام همام رو مسئلت می کنیم. اللهم عجل لولیک الفرج

از همه شما بزرگواران و همراهان گرامی هم صمیمانه تقدیر و تشکر می کنیم و از همه شما التماس دعا داریم

خدا یار و نگهدارتون
یاعلی

پی نوشت ها
* کاری از گروه فرهنگی سبل هدایت
1. بازنویسی شأن نزول در تفسیر نمونه؛ مجمع البیان و...
2. سوره مبارکه فرقان، آیات 27- 29
3. سفینة البحار، شیخ عباس قمى، ج 2، ص 27، کتابخانه سنایى‏
4. الکاشف، ج 5، ص 464
5. بحارالانوار، ج 74، ص 198
6. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج 20 ص 272
7. نهج البلاغه، حکمت 38
8. تفسیر قرطبى
9. شرح نهج البلاغه ج 20 ص 309
10. نهج البلاغه نامه 69
11. غرر الحکم،ح5839
12. بحار الانوار ج 71 ص 191
13. سوره مبارکه حشر، آیه 16
14. سوره مبارکه ابراهیم، آیه 22
15. تفسیر المیزان
16. تفسیر کنز الدقائق
17. دیوان امام خمینی رضوان الله تعالی علیه، ص63